Се одржа промоција на романот „И“ во Литература во Дајмонд

Со промоција на книгата „И“ од Кристина Краличин на 7 февруари 2025 година започна петтото издание на „Денови на литературата“, што се одржува до 23 февруари во сите книжарници на „Литература.мк“. Промотор на книгата беше уредничката Оливера Ќорвезиовска.

Романот „И“ се најде во најтесниот избор за наградата „Пегаз“ за 2024 година, и е во издание на „Арс Ламина“. „И“ е четврти роман на Кристина Краличин, базиран на вистинска приказна со реални настани и случувања, со ликови именувани со вистински имиња. Лична семејна сага со автентични описи на македонските обичаи, традиции, адети, изгледот на македонското село Теово, атарот на селото и областа Азот. „И“ е наслов со широко симболично и асоцијативно значење. И е сврзник кој асоцира на континуитет и на бескрај, и е и честичка за нагласување, и е и иницијал од името на главниот лик – Ицана, прабабата на авторката и нараторката, и е и трага на минатото издлабено во кората на седумстолетниот јавор на сегашноста.

Краличин на промоцијата изјави дека Романот „И“ е нејзин четврти роман: „Сите мои романи досега се различни не само по содржината туку и по стилот на изразување. Но, чинам дека овој мој последен роман се разликува од другите не само поради тоа што станува збор за ликови и дејствија кои навистина се случиле во минатото на нашето македонско тло во едно македонско село, туку се разликува и според начинот на кој се роди како идеја којашто понатаму се оформи во книжевно дело. За секој роман посебно многу долго размислував, го планирав, го визуелизирав и му приоѓав „полека“ на патот од моето творештво. Овој роман како да ми пријде самиот на тој пат, како тој да ме пресретна мене, дури и изненадувачи брзо со брзината на една искра одеднаш го осветли минатото пред моите очи. Тој едноставно излезе од мене како потреба, а не како нешто што се планира и намерува. Ако кажам дека требаше порано да го напишам, ќе згрешам, бидејќи овој роман бараше од мене созревање како автор во домен што сум го имала во себе уште од раното детство. Тој „дојде“ во прав миг, кога можев сериозно и зрело да одговорам на работата околу него. Топонимите и ликовите се вистинити, тоа се луѓе кои живееле во селото Теово во периодот меѓу двете светски војни, а главната хероина на романот е моја прабаба Ицана, оттаму и насловот на романот.“ 

Карактеристиките на романот се цврста фабула, хронолошки ред на случувањата, подолг период на дејствијата во реален простор, со силен израз на психолошко-регенеративна човекова свест, акцентирајќи го човечкиот внатрешен свет на еден висок емотивен набој, можеби прв во Македонија со оваков стил на изразување каде нараторот се изразува на современ и софистициран начин, додека дијалозите во романот се пишувани во реален дијалектен говор што се користел во тој период на тој простор. 

Краличин претставувајќи го својот нов роман додаде: „Романот е комплексно стилизиран, а од друга страна лесен за читање и разбирање што секако тоа намерно го претендирав, да биде јасен, отворен, дури да има улога на соговорник со читателот, како да излегува од затворената форма испечатена на хартија и постои како една реалност околу читателот. Доживувањето додека се чита романот, е повеќе од самата реалност. Тоа е влез во еден свет што не ги познава границите на времето. Мислам дека е наменет за целата публика, токму поради овие карактеристики што ги наведов.“ 

Пораката во романот „И“ е воедно и симболика на оваа буква - наслов на романот, порака дека минатото не смееме да го потиснеме, да го заборавиме, да го зафрлиме во сеќавањата и да не чувствуваме одговорност кон него. И значи дека секогаш треба да има продолжување, да одиме понатаму и да не запираме, затоа што само така ќе можеме да се дефинираме и самите себеси. Само со отворање на затворените страници на животот, со напојување на нашите корени со духовната храна, како дрвото што се храни од коренот за да создаде широка крошна што виши до небото, така и ние секогаш треба да знаеме кои сме и што носиме во себе. 

„Тоа е повеќе би рекла, себепронаоѓање. Во лавиринтот на животот И секогаш ќе биде потсетник кој е патот што води до излезот од тој лавиринт во кој не смееме како народ и како земја да се изгубиме. Ценев дека наградата Пегаз е мошне значајна за еден ваков роман, дека таа ќе го докомплетира моето дело во целина. Многу ми значи оваа награда, поточно тоа што романот се најде во најтесниот избор на Пегаз бидејќи е престижна награда за секој автор. Со голема љубов го отворам моето срце и еве го подарувам на читателите ветувајќи дека И понатаму ќе продолжам да творам И нема да запрам, бидејќи пишувањето е нешто за што сум се предодредила, чинам уште „пред да се родам“.